پنجمین جلسه کمیسیون صنعت و معدن دوره هفتم اتاق

 یک اقتصاد دان : تثبیت نرخ ارز برای کشوری که نیازمند ایجاد اشتغال و افزایش رشد اقتصادی است، رویکرد صحیحی نیست نرخ ارز نیازمند یک تغییر صعودی است

 

یک اقتصاد دان :

تثبیت نرخ ارز برای کشوری که نیازمند ایجاد اشتغال و افزایش رشد اقتصادی است، رویکرد صحیحی نیست نرخ ارز نیازمند یک تغییر صعودی است

ثابت ماندن نرخ ارز باعث کاهش قدرت رقابت بنگاههای اقتصادی ایران در عرصه بین الملل شده است

 

رییس دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه صنعتی شریف گفت: ثابت نگه داشتن قیمت ارز برای اقتصادی که نیاز به ایجاد شغل و افزایش رشد اقتصادی و جذب سرمایه‌های خارجی دارد رویکرد درستی نیست و باید اصلاحاتی در جهت افزایش قیمت ارز صورت گیرد.

«مسعود نیلی» درهمایش تاثیر نرخ ارز و نوسانات آن بر تولید و تجارت در سالن اجتماعات اتاق بازرگانی اصفهان در جمع فعالان اقتصادی تصریح کرد: ثابت بودن نرخ ارز برای کشوری که نرخ تورم بالایی دارد عامل مهم در کاهش قدرت رقابت پذیری بنگاههای اقتصادی در عرصه بازار بین المللی می‌شود.

وی گفت: چون درآمد نفتی همواره در اختیار دولت بوده و فارغ از قدرت صادرات صنعتی می‌توانسته در تعیین قیمت ارز مداخله کند و قیمت ارز را پایین‌تر از تورم حفظ کند، به تدریج باعث کاهش قدرت رقابت صنعت کشور در مقابل رقبای خارجی شده که در بخش تولید محصولات کشاورزی نیز این موضوع قابل مشاهده است.

 وی تعیین نرخ ارز را یکی از مهمترین مولفه‌های اقتصاد برشمرد و گفت: در ایران نرخ ارز به صورت دستوری و از سوی دولت تعیین می‌شود زیرا دولت به دلیل کسری بودجه حاضر به از دست دادن این امتیاز بر طرف کننده کسری بودجه نیست.

استاد دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد: طی سال‌های اخیر متوسط واردات 15 تا 21 میلیارد دلار به دو الی سه برابر رسیده که برای اقتصاد ایران خبر خوبی نیست.

وی علت پایین نگه داشتن ارز از سوی دولت را ناشی از کسری بودجه دانست و گفت:چون دولت نمی‌تواند در بودجه خود ارز واقعی را خریداری کند اجازه افزایش دلار را نمی‌دهد.

نیلی تغییر نرخ ارز به صورت تدریجی را خواستار شد و گفت: یک شبه نمی‌توان نرخ ارز را دو برابر کرد زیرا این عامل باعث وارد شدن شوک به اقتصاد می‌شود ولی به مرور زمان و تدریجی می توان به سمت نرخ واقعی ارز که باعث تقویت تولید کشور می‌شود، حرکت کرد .

 در تحول اقتصادی باید مکان‌های به عنوان ضربه گیر سوداگران اختصاص یابد

وی اصلاح بازار ارز را در کنار اصلاح سایر بازارها منطقی دانست و گفت: با مسیر مطمئن قابل پیش بینی برای تولید کنندگان می‌توان قیمت ارز را افزایش داد و مکان‌هایی برای ضربه گیری تبعات آن اختصاص داد که در کشورهای دیگر بازارهای سرمایه بهترین مکان است، اما در ایران چون حجم بازار سرمایه نسبت به اقتصاد کشور کوچک است نمی‌تواند ضربه گیر این بخش باشد و بانک‌ها بهتر می‌توانند نقش این ضربه گیر را بازی کنند و با جمع آوری منابع به صنعت تسهیلات ارایه کنند.

وی بازارهای بورس را ضربه گیر رفتارهای سوداگرانه مردم در کشورهای توسعه یافته دانست و گفت: اینکه بازارهای بورس در دنیا بی ثابت است در عوض سایر بازارها ثبات خود را دارد و بورس مکانی برای سوداگری مردم است.

   وی به دیدگاه افرادی که خواستار پایین نگه داشتن نرخ ارز هستند اشاره کرد و گفت: این عده معتقدند که نرخ ارز یک شاخصی از حیثیت ملی است که زمانی که نرخ ارز پایین است نشان دهنده قدرت پول ملی کشور است و دلیل دیگر به دلیل افزایش نرخ تورم در جامعه است زیرا وقتی نرخ ارز افزایش یابد بهای تمام شده کالاهای عمومی افزایش و باعث افزایش تورم در جامعه می‌شود .

وی حجم تقاضا و دخالت دولت را از جمله عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارز دانست و گفت: دولت برای کنترل قیمت‌ها از قیمت‌های دستوری برای نرخ ارز استفاده می‌کند.

 این اقتصاد دان وفور درآمدهای ارزی کره جنوبی را بسیار بیشتر ایران دانست و گفت: عرضه ارز ناشی از درآمدهای نفتی باعث کاهش بهای آن در بازار می‌شود زیرا ابزاری برای دولتمردان جهت کنترل بازار ایجاد می‌کند.

وی آزاد سازی قیمت حامل‌های انرژی به طور متوسط 500 درصد برای واحدهای تولیدی را باعث کاهش سود و افزایش هزینه‌ها اعلام کرد و گفت: بسیاری از افراد برای حفظ ارزش دارایی‌ها تصیم گرفتند که سرمایه‌های خود را به هر بازاری که کشش تقاضا داشته منتقل کنند و این موضوع باعث بر هم خوردن بازارهای مختلفی از جمله طلا، مسکن و غیره شده است و افزایش حجم درآمدهای ارزی ناشی از نفت باعث بروز بیماری هلندی در ایران شده است.  

استاد رشته اقتصاد دانشگاه اظهار داشت: در نتیجه بیماری هلندی نقدینگی در جامعه افزایش و باعث افزایش تورم در جامعه می‌شود و از سال 1352 به بعد تورم دو رقمی داشتیم که علت آن خرج بیش از درآمد دولت‌ها بوده که منجر به رشد نقدینگی در جامعه و به تبع آن افزایش تورم شده است.

 وی نرخ ارز، نرخ سود بانکی، قیمت انرژی و نرخ دستمزد را چهار قیمت مهم هر اقتصادی برشمرد و گفت: دولت‌های کشور در زمان‌های مختلف معتقد بودند که نرخ دستمزد را برای رضایت مردم افزایش دهند ولی سه قیمت دیگر را ثابت نگه داشتند که کنترل نرخ ارز به دلیل دلارهای نقتی از سوی دولت و کنترل قیمت انرژی به دلیل نفت و نرخ سود بانکی به صورت دستوری از سوی دولت امکان پذیر بوده است .

نیلی تاکید کرد: زمانی که دولت در هنگام وفور ارز، قیمت آنرا کنترل می‌کند باعث می‌شود که قدرت رقابت پذیری تولید کننده ایرانی نسبت به همتای خارجی کاهش پیدا کند و پایین نگه داشتن قیمت انرژی باعث سود آوری واحدهای صنعتی در سال‌های گذشته بوده است.

 وی تصریح کرد: در برنامه اول جمع درآمدهای ارزی 8/91 میلیارد دلار، در دوره دوم 9/101 میلیارد، دوره سوم2/181 و در دوره چهارم 465 میلیارد دلار بوده است .

اصلاحات جزیره‌ایی دراقتصاد می‌تواند مخرب‌تر از وضع موجود باشد.

وی تاکید کرد: اصلاحات جزیره‌ای در اقتصاد می‌تواند مخرب‌تر از وضع موجود باشد به عنوان مثال تغییر در نرخ ارز بدون توجه به بازار بانک و دستمزد تاثیر مثبتی نخواهد داشت بلکه باعث بروز مساله‌ای دیگر می‌شود.

 وی نرخ ارز موجود را نیازمند تغییر صعودی دانست و گفت: به دنبال آن نرخ سود بانکی و کسری بودجه دولت نیز باید مورد بررسی قرار گیرد تا در اثر افزایش نرخ ارز بخش‌های دیگر متضرر نشوند.

 وی هدف از تنظیم برنامه پنج ساله را یکسان سازی در تغییرات بازارهای پولی و مالی برشمرد و گفت: برنامه پنج ساله باعث جلوگیری از اصلاحات جزیره‌ایی در اقتصاد است. در برنامه پنجم باید مجموعه تغییرات در بازارها به صورت یکسان ایجاد شود .

 وی به برنامه سوم توسعه و تعیین نرخ ارز به بهای 13 هزار ریال در آن برنامه اشاره کرد و گفت: عمل نشدن به برنامه‌های اقتصادی باعث بروز مسایلی در اقتصاد می‌شود .

وی تغییرات و اصلاحات در اقتصاد را نیازمند اصلاح بازار انرژی، بازار بانکی و بازار ارز و بازار کار به طور هماهنگ دانست و گفت: ابتدا باید نرخ ارز را تغییر داد و سپس درسایر بازارها نیز تغییر به طور همزمان ایجاد شود.

   وی مداخلات دستوری دولت در ارز را باعث ایجاد چند نرخی ارز به صورت رسمی و بازاری ذکر کرد و گفت: دو نرخی شدن ارز بدون محدودیت باعث ایجاد رانت می‌شود و چون نرخ ارز و تغییرات آن کمتر از تفاضل تورم ایران با کشورهای مقابل تراز تجاری بوده باعث تضعیف واحدهای تولیدی می‌شود.

«مصطفی رناسی» عضو هیات نمایندگان و رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق اصفهان در این جلسه گفت: کمیسیون صنعت و معدن اتاق در راستای بررسی عوامل موثر در صنعت و معدن، موضوع تعیین نرخ ارز و تاثیر نوسانات آن بر اقتصاد را به عنوان دستور کار خود در طی چندین جلسه قرار داده است.

 وی اضافه کرد: در این جلسات اساتید برجسته اقتصاد و کارشناسان به ارایه دیدگاه خود در تعیین نرخ ارز می‌پردازند که مجموعه آن در اختیار تصمیم گیران اقتصادی کلان کشور قرار می‌گیرد.

 وی نرخ ارز در طی چند ساله گذشته را نیازمند تغییر دانست و گفت: در شرایطی که کشورهای صادرکننده به دنبال افزایش صادرات و کاهش واردات هستند، سیاست‌های موجود در زمینه نرخ ارز باعث کاهش توان صادرات تولید کنندگان شده است.

در پایان این همایش شرکت کنندگان به پرسش و پاسخ با این اقتصاد دان برجسته پرداختند.