تاریخ : چهارشنبه 30 خرداد 1397
کد 1975

مصطفي رناسي- فعال اقتصادي

مسؤوليت پذيري اجتماعي شرکتي

مسؤوليت پذيري اجتماعي شرکتي CSR ‏(corporate social responsibility) مجموعه اي از انتظارات اجتماعي از اقدامات کسب وکار، در رابطه با پاسخگويي و جبران آثار منفي بر جامعه و کمک به رفاه جامعه است.
در همين راستا، شايسته است کسب وکار به شکل اخلاقي، مسؤوليت پذير و پايدار اداره شود. در دنياي امروز، طيفي از کسب وکارها؛ از شرکت هاي چند مليتي گرفته تا بنگاه  ها و شرکت هاي کوچک و متوسط و همچنين، مؤسسات دولتي، مشمول CSR مي شوند. همچنين، سازمان هاي حرفه اي، کارگري، مالي، دولتي و مدني نيز، اين مسؤوليت را جدي گرفته، به آن متعهد هستند و آن را ترويج مي نمايند.
شماري از اقتصاددانان پرچمدار تفکر آدام اسميت و فريدمن(برنده جايزه نوبل) CSR را «نظريه اي از پايه ويران کننده» توصيف کرده اند و آن را منحرف کننده کسب وکار از هدف اجتماعي اصلي اش؛ يعني حداکثر کردن سود براي سهامداران شرکت مي دانند.
آنها چنين استدلال مي کنند که کسب وکارها با سودآوري، مهم ترين کمک اجتماعي را انجام مي دهند؛ کمکي که به واسطه آن ايجاد اشتغال، پرداخت ماليات و پاسخ مؤثر به تقاضاي کالاها و خدمات مشتريان صورت مي پذيرد.
در مجموع CSR را مي توان به معني پاسخگو بودن، جبران آثار منفي و توجه به رفاه اجتماعي، اداره کسب وکار به نحو اخلاقي، مسؤوليت پذير و پايدار، و همچنين، مسؤوليت  پذيري در مسائل زيست-محيطي در برابر جامعه و مديريت ارتباط با جامعه توسط کسب و کار تعريف نمود.
اين تصور که ما مي توانيم برداريم و برداريم و برداريم، و دور بريزيم و دور بريزيم و دور بريزيم؛ بدون اينکه درگير پيامدهاي آن شويم، فضاي زيست کره زمين را به نابودي مي کشاند  
پژوهش مکنزي (2005) نشان مي دهد که 48درصد مديران اجرايي کسب وکارها معتقدند که شرکت ها بايد بين کسب سود و مشارکت در منافع عمومي توازن برقرار کنند. البته، اين که عامل اجرايي و سازنده اين توازن چيست و چگونه برقرار مي شود، محل تأمل است.
پژوهشي ديگر در سال 2013 از مديران مالي ارشد، که معمولاً بزرگ ترين مخالفان CSR هستند، نشان داد  اکثريت آنها  CSR را در استراتژي کسب و کارهايشان مهم تلقي مي کنند. به طور کلي، رويکردهايي که  شرکت ها براي  CSR پذيرفته اند، شامل سه رکن اصلي و مهم است: منفعت، مردم و محيط زيست؛ يعني در عين حال که شرکت ها در انديشه افزايش منافع خود هستند، لازم است به مردم، نگرش آنها و محيط زيست نيز توجه کنند.  
در يک نظرسنجي که از شمار فراواني از مردم جهان در قاره هاي مختلف انجام شد، مشخص شد که مسؤوليت پذيري کسب و کار، تأثير مهم تري نسبت به برندينگ يا عملکرد مالي بر ذهنيت مردم درباره شرکت ها دارد و بيش از نيمي از پاسخ دهندگان، مراقب رفتار اجتماعي شرکت ها بوده اند.
اگر بنگاه هاي توليدي نسبت به جبران آثار منفي ناشي از فعاليت هاي خود بر محيط بيروني اقدام نکنند، ممکن است در کوتاه مدت سود بيشتري نصيب بنگاه خود نمايند؛ لکن قطعاً توسعه بنگاه آنها در آينده با بن بست روبه رو خواهد شد و در مقطعي، کل سرمايه گذاري آنها بي بازده خواهد شد.
شايان ذکر است انجام مسؤوليت اجتماعي را نبايد با کار خير اشتباه گرفت؛ زيرا کار خير هزينه اي است که فرد بدون توجه به بازگشت مالي و صرفاً از ديدگاه معنوي و براي کسب رضايت خداوند و پالايش روح و روان خود انجام مي دهد؛ در صورتي که انجام هزينه هاي لازم براي نيل به مسؤوليت هاي اجتماعي، به   عنوان يک سرمايه گذاري درازمدت تلقي شده؛ نهايتاً سبب بازگشت منافع آن براي بنگاه خواهد شد.

منبع: نشريه اتاق بازرگاني اصفهان